สวัสดีค่ะ กลับมาพบกับเคียในคอลัมน์ How to Draw สำหรับสีน้ำเนอะ

คราวที่แล้วเราพูดถึง เทคนิคสีน้ำขั้นพื้นฐาน กันไป ใครยังไม่เคยอ่าน อันนี้คงต้องขอให้กลับไปอ่านกันสักหน่อย เพราะเราจะค่อยๆ ไปกันทีละสเต็ปเนอะ

เราได้เพ้นท์ของง่ายๆ อย่าง “ส้ม” จากโพสก่อนกันไปแล้ว ก่อนที่จะขยับไปอะไรที่ซับซ้อนกว่านั้น นุ้งเคียขอลากท่านกลับมาสู่เรื่องเบๆ ที่หลายคนอาจจะยังไม่รู้ หลายคนรู้จนเบื่อแล้ว แต่ยังไงก็ต้องเรียน เพราะมันช่วยได้เยอะน่ะนะ นั่นก็คือ

พื้นฐานการผสมสี

ก่อนอื่น

เราเชื่อว่าทุกคนที่เคยเรียนศิลปะย่อมต้องรู้จักคำว่า “แม่สี” …ใช่มั้ยคะ?

(คนอ่าน: ถึงรู้ หล่อนก็พูดอยู่ดีเฟ่ย…)

แม่สี (Primary Color) คืออะไร?

อื้ม … ถ้าเทียบกับคณิตศาสตร์ก็คือ “จำนวนเฉพาะ” นั่นเอง

แม่สีคือสีพื้นฐาน 3 สี ที่เป็นรากฐานของสีทั้งหมดจำนวนอนันต์โทน ในโลก และไม่มีสีไหนที่ผสมออกมาได้เป็นตัวมัน

3 สีนี้สามารถผสมกันเองออกมาได้หลายสี

แม่สีประกอบด้วย

สีแดง RED
สีน้ำเงิน BLUE
สีเหลือง YELLOW

(ตามภาพ พยายามใช้สีแดง น้ำเงิน เหลือง ที่ตรงกับโทนแม่สีที่สุดแล้วค่ะ )

วงจรสี ( Color Wheel)

แม่สีสองสี คลอดลูกออกมาเป็นลูกสี #ทำลายกฏเกณท์ว่าต้องมีทั้งแม่และพ่อถึงจะมีลูกได้ #ความรักก็เช่นกัน

….เดี๋ยว ไม่…

ลูก ที่เกิดจากแม่สีสองสีผสมกัน ในอัตราส่วนที่เท่ากัน 50:50 เราเรียกว่า

“Secondary Color” หรือ สีขั้นที่ 2

น้ำเงิน + เหลือง = สีเขียว Green

เหลือง + แดง = สีส้ม Orange

แดง + น้ำเงิน =สีม่วง Violet

ผสมออกมาได้ดังที่เขียนประกอบไว้

สีม่วงออกมาช้ำเลือดช้ำหนองมาก สีส้มก็หม่นมัวเช่นกัน

เหตุใดจึงเป็นเช่นนี้?!…ขอยกยอดไปอธิบายในหัวข้อต่อไป (aka. อ่านไปก่อนเดี๋ยวบอก)

“Tertiary Color” หรือสีขั้นที่3

คือการสร้างสีใหม่ 6 สี

จากผสมสีขั้นที่ 1 กับสีขั้นที่ 2 หรือดูง่ายๆ จากภาพ คือการเพิ่มสี ไปตามสีข้างๆ ใน Color wheel

เช่น

ช่องที่อยู่ระหว่างสีม่วง กับ สีแดง ก็ใช้สองสีนี้ผสมกันออกมาได้ สีม่วงแดง
ช่องที่อยู่ระหว่างสีม่วง กับ สีน้ำเงิน ผสมกันได้ สีม่วงน้ำเงิน

สีส้ม ผสมกับ สีแดง = สีส้มแดง
สีส้ม ผสมกับ สีเหลือง = สีส้มเหลือง

สีเขียว ผสมกับสีเหลือง =สีเขียวเหลือง
สีเขียว ผสมกับสีน้ำเงิน = สีเขียวน้ำเงิน

สีผสมเอง VS สีสำเร็จจากหลอด

อย่างที่พูดไปว่าแม่สีสามารถผสมสีออกมาได้อนันต์ตามความเข้มของสี 1 สี 2 ที่เราต้องการ ….

แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าเราควรจะซื้อสีน้ำแค่ 3 หลอดมาผสมเอง!!

นั่นก็เพราะว่า สีน้ำที่ผสมเองจากแม่สีมักจะขาด ความใส ในแบบที่ศิลปินมักจะต้องการ ไป

สีของมันมักจะดูหนัก – ข้น- หม่น- ไม่ค่อยเป็นธรรมชาติ

อย่างที่เห็นในภาพว่าสีเหลืองนั้นใสแจ๋วก็จริง(เพราะไม่ได้ผสม) แต่สีส้มกลับดูหมองๆ สีม่วงยิ่งแล้วใหญ่

ภาพนี้เปรียบเทียบสีน้ำผสมจากแม่สี กับสีน้ำโทนสีที่ใกล้เคียงจากหลอดสี

วงจรสีรอบนอกคือสีผสมเอง ส่วนวงในที่เล็กกว่าคือสีที่บีบออกมาโดยตรงค่ะ เขียนชื่อสีประกอบไว้แล้วเพื่อความเข้าใจง่าย

แดง Cadmium Red
ส้มแดง Vermilion Hue
ส้ม Orange
ส้มเหลือง Yellow Deep
เหลือง Cadmium Lemon
เขียวเหลือง Permanent Green
เขียว Permanent Green No.2
น้ำเงินเขียว Viridian Hue
น้ำเงิน Ultramarine
ม่วงน้ำเงิน Purple Lake
ม่วง Mineral Violet
ม่วงแดง Crimson Lake (สีนี้ออก Magenta หน่อยๆ)

นอกจากความใสแล้ว ยังมีเรื่องของความ “แจ๊ด” ของสีด้วย

ลองสังเกตดูว่าสี Crimson Lake หรือสีม่วงแดงในภาพ ผสมเองเท่าไหร่ก็ไม่ออกมาเป็นสีนี้สักที เพราะสารตั้งต้น หรือแม่สีนั้นไม่สามารถคุมให้ไปทางนั้นได้

ศิลปินเรื่องมากอย่างนุ้งเคียที่นอกจากจะผสมอะไรก็ออกมาไม่ได้ดั่งใจ แล้วยังขี้คร้านจะดีลกับความเน่าของมัน เลยซื้อไปหมดทุกโทนที่ต้องการ ฮ่ะฮ่าาาา

แต่ไม่ใช่กับสีเกรดศิลปินแบบ Single Pigment นะ! จริงอยู่ที่ถ้าเราผสมสีเข้ากันหลายๆ สีแล้วจะเกิดอาการสีเน่าสีหม่น แต่ว่าถ้าหากเราใช้สีเกรดศิลปินที่เป็นแบบ single pigment ที่ใช้ผงสีแค่สีเดียว ก็จะทำให้เวลาที่ผสมสีเข้าด้วยกันสีก็จะไม่หม่น เพราะว่าสีที่ได้นั้นเกิดจากการผสม pigment แค่ 2 สีนั่นเอง (รออ่านเรื่อง pigment จากพี่ปอนด์อีกทีนะคะ)

ผสมสีนอก Color Wheel

ถ้าท่านผู้อ่านที่รักเคยเรียนสีโปสเตอร์ สีอะคริลิค หรือสีชนิดอื่นมา… เวลาเราขอให้ท่านผสม สีชมพู ด้วยสีน้ำ ท่านจะทำอย่างไร?

ติ๊กต่อก ติ๊กต่อก…

หมดเวลา!!!

อ๋อ รู้แล้วพี่นุ้งเคียย ♥ ใช้สีแดงผสมสีขาวใช่ม้ายยย?

เป็นคำตอบที่………

ผิดโฟร้ยยยยยย!!!

Technically, (แปลว่าไรง่ะ) …. อืม โดยเทคนิคแล้ว “สีน้ำ ไม่มีสีขาว”

ฮั่นแน่ อย่าเพิ่งตกใจ สิ่งใดที่เป็นสีขาว จะถูกแทนที่ด้วยน้ำ หรือการเว้นขาว โดยปริยาย

/มาถึงตอนนี้ เชื่อว่าทุกคนจะมีคำถามว่า อ้าว แล้วสีขาวที่ให้มาในกล่องสีน้ำแบบตลับ หรือหลอดแบบที่มันแพ็ครวมมาเลยนี่ยังไง ต้องการอะไรจากสังคม? … อันนี้นุ้งเคียตอบไม่ได้เช่นกันค่ะ ไม่เคยตอบได้เลย เป็นความลึกลับของจักรวาลอันไกลโพ้นจริงๆ ตั้งแต่เปิดกล่องมา มีสีขาวอยู่สีเดียวที่ปล่อยไว้ไม่เคยบีบออกมาใช้ ฮ่าฮ่า

นั่นหมายความว่า เราจะไม่ใช้สีขาวผสมสีน้ำเงินเพื่อให้ได้สีฟ้าอ่อน ไม่เอาสีขาวผสมสีแดงให้ได้สีชมพู เพราะถ้ารั้นจะทำแบบนั้นแล้วล่ะก็ สีที่ออกมาจะกลายเป็นความด่างพร้อยของวงตระกูลเป็นอันมาก

นอกจากมันจะขุ่นมัว ไม่ใสแล้ว มันยังไม่สามารถ blendตัวเองให้เข้ากับสีอื่นได้อีกด้วย (แต่ถ้าเอาไว้แต้มเป็นจุดๆ เหมือนสีโปสเตอร์ก็อีกเรื่องนะ)

อ้าว แล้วคำถามที่พี่นุ้งเคียถามไปตอนแรกล่ะคะ?

ไม่ใช่แค่สีชมพูนะ ถ้าเป็นสีเนื้อ หรือสีน้ำตาลล่ะคะ ?

….อันนี้ต้องใช้การพลิกแพลงนิดหน่อยค่ะ

ก็ถือว่าได้ใกล้เคียงกับที่ต้องการพอสมควรเลยนะ

สีชมพู ลองเอาสีแดงผสมน้ำเยอะๆ แล้วพบว่าไม่เวิร์ค มันจะออกมาเป็นแดงอ่อนแรงที่ไม่ใช่สีชมพูอะ
ในภาพนี้เราใช้สีม่วงแดง ผสมกับสีส้มแดง แล้วผสมน้ำเยอะๆ อีกที ออกมาได้สีเหมือนพุงปลาแซลมอน น่ากิงมาก
สีเนื้อ ใช้ในงานพอเทรต งานวาดการ์ตูน ใช้สีเหลืองส้ม ผสมกับส้มแดง ผสมน้ำเยอะๆ เช่นกัน

สีชมพูกับสีเนื้อ มีขายแบบหลอดเหมือนกันนะ แต่ไม่ใช่ทุกยี่ห้อ ที่เราใช้เป็นของ Holbein จ้ะ

สีกลาง

สีกลาง คือสีที่เข้ากันได้กับทุกสีใน Color Wheel คือสีน้ำตาลกับสีเทา

สีน้ำตาล เกิดจากสีคู่ตรงข้ามผสมกัน ในภาพเราใช้สีส้มผสมสีน้ำเงินค่ะ สีน้ำตาลจะมีคุณลักษณะพิเศษ คือถ้าเราอยากได้สีอะไรที่เข้มขึ้น ให้เราผสมกับสีน้ำตาล ตามปริมาณที่ต้องการ สีนั้นก็จะเข้มขึ้นโดยไม่เปลี่ยนแปลงค่าสีมากนัก จำไว้นะเพื่อนรัก อยากให้สีเข้มขึ้นอย่าเที่ยวผสมกับสีดำ ไม่ดีๆ ….

สีเทา เกิดจากทุกสีในวงจรสีผสมกัน เอ้า จริง 55555 สีจะออกมาในลักษณะเละๆ บวมๆ อืดๆ แต่นั่นแหละคือสีเทา มักใช้เป็นเงาของภาพ

เหมือนจะเป็นสีดำที่ผสมกับสีขาวอีกน่ะนะ แต่ก็ไม่เชิง ซึ่งสีนี้นุ้งเคียสาธิตให้ดูไม่ได้ เพราะในตลับสีน้ำของนุ้งเคียไม่มีสีดำค่ะ ….สีดำเมื่อผสมน้ำให้จางลงจะดูไม่คล้ายกับสีเทานัก จะเหมือนสีดำที่จางลง แต่ก็ไม่ใช่สีเทาอยู่ดี …เหมือนสีแดงที่ผสมน้ำมากๆ ก็ไม่ใช่สีชมพูอยู่ดีนั่นแหละ

สีที่ผสมเองไม่ได้

สีน้ำมีจุดอ่อนที่สีในคอมพิวเตอร์ไม่มี …

นั่นคือ สีน้ำที่ผสมเองค่อนข้างจะลิมิต ไม่สามารถสร้างเฉดที่เราต้องการได้ในบางเฉด อย่าง สีโทนพาสเทลของ Holbein และสีโทนจี๊ดจ๊าดอลังการงานสร้างมากจนผสมไม่ได้ของ Sennelier

ในภาพนั้นมี ม่วงดอกไลแลค ฟ้าอ่อน เขียวมิกุ เขียวมุ้งมิ้ง และชมพูลูกท้อ (นี่แกตั้งชื่อเองหมดเลย….)

ผสมยังไงก็ไม่ออกมาเป็นโทนนี้ เชื่อสิ 5555555

วิธีแก้มี 2 ทางเท่านั้น คือ

ซื้อเอา
ไม่ต้องใช้

#จะโดนคนอ่านตบหัวแตกก็วันนี้…

นอกจากนั้นยังมีสีเงิน สีทอง สีประกายมุกทั้งหลายที่เขาไม่ขายกันหรือหาซื้อยากมากเวอร์

~~เราขอไม่พูดถึงมัน นอกจากหาซื้อไม่ได้แล้วยังสแกนไม่ติดอีก 555555~~

อุณหภูมิของสี (Color Temperature)

บ้างก็เรียกว่า “วรรณะของสี” แบ่งเป็น 2 วรรณะ ซึ่งในที่นี้ขอเรียกว่า “โทน” จะคุ้นหูกว่า

โทนเย็น Cool Tone
โทนร้อน Warm Tone

~~จะเรียกหยินหยางก็ได้นะ ดูจากที่มันขีดกลาง color wheel แล้วก็คุ้นๆอยู่ 5555~~

มีสีม่วงกับสีเหลือง ที่เป็นได้ทั้งสองโทน เพราะสีม่วงเป็นลูกผสมระหว่าง แม่แดงกับแม่น้ำเงิน ผู้เป็นตัวแม่ของร้อนกับเย็น ส่วนแม่เหลืองนี่เรียกว่านางเดินทางสายกลางมาแต่แรกแล้วก็ว่าได้ เป็นสีโทนกลางที่ให้ความสว่างแก่โลกใบนี้

แต่เดี๋ยวก่อน ท่านผู้อ่านที่รัก

ถ้าเราแยกแบบดื้อๆ เราอาจจะเห็นสีโทนร้อนกับเย็นเป็นดังภาพข้างบนก็จริงอยู่

เรากำหนดสีแดงเป็นโทนร้อน สีฟ้าเป็นโทนเย็น แต่ครูสอนสีน้ำของนุ้งเคียกล่าวว่า

“เราสามารถสร้างสีแดงที่เย็น หรือสีฟ้าที่ร้อนก็ได้”

กรุณาดูภาพด้านล่างประกอบ (เละไปไม่นิด 5555)

ถ้า “สีแดง” มีความโน้มเอียงไปยัง “สีฟ้า” นั่นคือสีแดงโทนเย็น
ถ้า “สีแดง” โน้มเอียงไปยัง “สีเหลือง” นั่นคือสีแดงโทนร้อน

ภาพชาร์ตสีที่เห็น นุ้งเคียเริ่มผสมสีจาก Primary หรือแม่สีที่ต่างกัน

แท่งบนที่เป็น Warm tone ใช้สี Cadmium Red ซึ่งเป็นแดงสด / Yellow Deep เหลืองสด / Ultramarine น้ำเงินสุดๆ
แท่งล่าง Alizarin Crimson ซึ่งก็เป็นสีแดงเฉดหนึ่ง ออกไปทางชมพูม่วง (แต่ก็ยังเป็นแดงอยู่) / Cadmium Lemon เหลืองมะนาว ที่อมเขียวหน่อยๆ / Cerulean Blue ไม่รู้จะแปลยังไง มันไม่ใช่น้ำเงิน มันคือสีฟ้าสงบ (มหกรรมนุ้งเคียตั้งชื่อสีเองอีกแล้ว)

สีที่ผสมออกมาอย่างที่เห็น จะให้อารมณ์คนละความรู้สึกกัน แต่ก็สามารถเอาไปค้านคนที่กำหนดสีตายตัวได้แหละน่า ว่าสีแดงที่เย็นก็มีอยู่นะเฟ้ยยย

ตัวอย่างการใช้โทนสีร้อนกับเย็นในหัวข้อ “ผู้หญิงผมดำ ใส่เสื้อสีเหลือง”

อย่างที่บอกว่าเราไม่มีสีดำในตลับสีของเราเลย สีที่สื่อถึง “สีดำ” ของเรามักเป็นสีคู่ตรงข้ามที่ใช้เบรคโทน

อย่างแสงสีส้ม เราใช้เงาผมดำด้วยสีน้ำเงิน / ส่วนภาพแสงฟ้า เราลงเงาผมเป็นสีน้ำตาล

สีคู่ตรงข้าม VS สีโทนใกล้เคียง

ความสัมพันธ์อันซับซ้อนของสีคู่ตรงข้าม

สีคู่ตรงข้าม หมายถึงสีที่อยู่ตรงข้ามกันใน Color Wheel …นั่นก็คือ

แดง – เขียว
ม่วง- เหลือง
ส้ม – น้ำเงิน

มีความสัมพันธ์พิเศษที่เรียกว่า Complimentary Pair หรือคู่ที่ต่างกันแต่เติมเต็มซึ่งกันและกัน (เออ ซับซ้อนจริง)

เมื่ออยู่ใกล้กัน สีหนึ่งจะขับอีกสีหนึ่งให้เด่นขึ้น รุนแรงขึ้น แดงเป็นแดง เขียวเป็นเขียว

ในการใช้งานต้องระมัดระวังสักหน่อย การป้ายสีคู่ตรงข้ามลงไปตรงๆ จะทำให้งานดูโหด ไม่กลมกลึง ไม่เป็นธรรมชาติ ถ้าเป็นไปด้วยควรผสมสีอื่นลงไปในสีใดสีหนึ่ง เช่น ส้ม-น้ำเงิน ให้เติมสีม่วงลงไปในสีส้มนิดหน่อย ก็จะดูตัดกันน้อยลง

หรือการเลี่ยงไปใช้สีที่อยู่ข้างๆแทน เช่นเปลี่ยน ส้ม-น้ำเงิน มาใช้ ส้ม-ม่วง ก็จะทำให้ภาพดูซอฟท์ลง เป็นแสงกับเงาที่ธรรมชาติขึ้นได้ค่ะ

การสนับสนุนซึ่งกันและกันของโทนที่ใกล้เคียง

ความสัมพันธ์แบบ Harmony / Enhance คือการใช้สีที่อยู่ใกล้ๆ กันใน Color Wheel

เป็นการใช้คนละอย่างกับสีคู่ตรงข้าม … สีแบบใกล้เคียงกันจะทำให้ภาพลุ่มลึกเป็นโทนเดียวกัน เหมือนเวลาไปร้านกาแฟแบบอังกฤษ แล้วเจอสุภาพบุรุษใส่สูทผูกไท หมวกทรงเตี้ย ถือไม้เท้ามานั่งจิบชา ทานสโคนไปด้วยอย่างไรอย่างนั้น

ภาพที่ใช้สีโทนใกล้เคียงกันจะดูแล้วสบายตาค่ะ แต่ก็ต้องระวังสบายตาเกินไปจนหาจุดเด่นไม่ได้ด้วยล่ะ

จบแล้วค่ะ ฮู่ววว นี่ไม่ได้คิดจะเขียนอะไรยาวเหยียดขนาดนี้เลย ไม่รู้ว่าอธิบายให้ง่ายขึ้นหรือยากขึ้นเหมือนกันนะ

ก็หวังเป็นอย่างยิ่งว่าคุณผู้อ่านที่รักจะสามารถเข้าใจวงจรสี การผสมสี และการใช้ความสัมพันธ์ของสีขึ้นมาไม่มากก็น้อยนะคะ

ถึงไม่เข้าใจก็อ่านผ่านตาไว้สักครั้งก็ยังดี ให้มันเข้าสู่ส่วนลึกของซับคอนเชียส เผื่อว่าสักวันจะฉุกนึกขึ้นมาและนำมาใช้ประโยชน์ได้

ปิดท้ายด้วยการลองเอางานสีน้ำที่ผ่านๆมาใส่ลงไปใน Color Wheel ดูบ้าง

แหะ พบว่าตัวเองลงเป็น Cool Tone มาตลอดเลยค่ะ ชอบสีหม่นๆ ฟีลเย็น-กลางคืนมากกว่า